مقدمه
آزمایش ادرار یکی از رایج‌ترین روش‌های تشخیصی است که توسط پزشکان تجویز می‌شود. این آزمایش برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های کلیوی، عفونت‌های مجاری ادراری و دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمایشگاه سلامت شهر قدس، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کارشناسان مجرب، یکی از مراکز تخصصی در انجام آزمایش‌های دقیق و کامل آنالیز ادرار است. در این مقاله به بررسی جزئیات سه مرحله اصلی آنالیز ادرار (فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی) پرداخته‌ایم.
ظرف ادرار در کنار نوار ادراری
آنالیز ادرار چیست؟
آنالیز ادرار شامل بررسی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپیک نمونه ادرار است که هر کدام اطلاعات مهمی درباره وضعیت سلامتی بیمار فراهم می‌آورند. در آزمایشگاه سلامت، این تست با دقت و کیفیت بالا انجام می‌شود تا اطلاعات دقیق در اختیار پزشکان قرار گیرد.
مرحله اول: بررسی فیزیکی ادرار
در این مرحله، ویژگی‌های ظاهری ادرار مانند رنگ، شفافیت و وزن مخصوص آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
- رنگ ادرار: رنگ ادرار از طیف زرد کم‌رنگ تا زرد تیره متغیر است و می‌تواند نشانه غلظت مواد شیمیایی موجود در ادرار باشد. رنگ‌های غیرطبیعی مانند قرمز یا سبز ممکن است نشانه بیماری‌های خاصی باشند.
- شفافیت: شفافیت ادرار از “واضح” تا “کدر” متغیر است. ادرار کدر ممکن است نشان‌دهنده وجود رسوبات یا عفونت باشد.
- وزن مخصوص: این فاکتور نشان‌دهنده غلظت مواد حل‌شده در ادرار است و در مواردی مانند کم‌آبی یا نارسایی کلیوی ممکن است تغییر کند.
ویژگی‌های شیمیایی در آنالیز ادرار
ویژگی‌های شیمیایی مورد بررسی در آنالیز ادرار شامل موارد زیر است:
- اسیدیته یا pH: میزان اسیدی یا قلیایی بودن نمونه ادرار را نشان می‌دهد. در برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های کلیوی و عفونت مجاری ادراری (UTI)، pH ادرار افزایش یافته و به سمت قلیایی شدن می‌رود. برعکس، در بیماری‌هایی مانند دیابت یا اسهال مکرر، pH ادرار کاهش یافته و به سمت اسیدی شدن تمایل پیدا می‌کند.
- بیلی‌روبین: زمانی که پروتئین هموگلوبین در گلبول‌های قرمز قدیمی تجزیه می‌شود، بیلی‌روبین تشکیل می‌گردد. مشکلات کبدی یا بیماری‌های مجرای صفراوی ممکن است باعث وجود بیلی‌روبین در ادرار شود.
- خون: وجود خون در ادرار طبیعی نیست و می‌تواند نشان‌دهنده عفونت، آسیب به مجرای ادراری، فشار خون بالا و حتی سرطان باشد.
- گلوکز: این تست برای بررسی وجود قند در ادرار انجام می‌شود. وجود گلوکز در ادرار معمولاً نشان‌دهنده دیابت یا دیابت بارداری است.
- کتون: زمانی که بدن برای تأمین انرژی به جای گلوکز از چربی استفاده می‌کند، کتون‌ها در ادرار ظاهر می‌شوند.
- لوکوسیت: وجود گلبول‌های سفید در ادرار ممکن است نشانه التهاب یا عفونت مجاری ادراری در مثانه یا کلیه باشد.
- نیتریت: وجود نیتریت در ادرار می‌تواند به معنای ابتلا به عفونت باشد.
- پروتئین: وجود پروتئین در ادرار اغلب غیرطبیعی است و می‌تواند نشانگر مشکلات قلبی، کلیوی، فشار خون بالا یا دیابت باشد.
ویژگی‌های میکروسکوپی در آنالیز ادرار
ویژگی‌های میکروسکوپی در آنالیز ادرار شامل موارد زیر است:
- کریستال‌ها: انواع مختلفی از کریستال‌ها ممکن است در رسوب ادرار دیده شوند، مانند کریستال‌های اوریک اسید، کلسیم اگزالات و دیگر انواع.
- سلول‌های اپیتلیال: حضور مقدار کمی از سلول‌های اپیتلیال در ادرار طبیعی است، اما افزایش تعداد آن‌ها ممکن است نشان‌دهنده عفونت قارچی یا جمع‌آوری نامناسب نمونه باشد.
- باکتری‌ها و قارچ‌ها: وجود باکتری یا قارچ در ادرار به معنای وجود عفونت است.
- گلبول‌های قرمز خون: افزایش تعداد گلبول‌های قرمز می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌هایی مانند عفونت‌های ادراری یا کلیوی، سنگ کلیه یا مثانه و سرطان پروستات باشد.
- گلبول‌های سفید خون: وجود گلبول‌های سفید در ادرار ممکن است به معنای التهاب یا عفونت در دستگاه ادراری باشد.
- سیلندرهای ادراری: سیلندرهای ادراری ساختارهای استوانه‌ای میکروسکوپی هستند که در نتیجه اختلالات کلیوی تولید می‌شوند.
چه زمانی به آزمایش آنالیز ادرار نیاز است؟
تست آنالیز ادرار در موارد زیر توسط پزشک تجویز می‌شود:
- درد در ناحیه شکم یا پشت
- سوزش ادرار یا دیزوری
- خون در ادرار (هماتوری)
- تکرر ادرار
- غربالگری‌های معمولی بارداری و قبل از جراحی
در آزمایشگاه سلامت، این آزمایش با بهره‌گیری از آخرین تکنولوژی‌ها به صورت دقیق و سریع انجام می‌شود تا نتایج قابل اطمینانی به بیماران ارائه گردد.
آماده‌سازی برای آنالیز ادرار
- نمونه ناشتا: این نمونه باید پس از بیدار شدن از خواب گرفته شود.
- نمونه ادرار زمان‌دار: این نوع آزمایش برای بررسی دیابت و سایر بیماری‌های مرتبط با قند خون به مدت ۲۴ ساعت جمع‌آوری می‌شود.
نحوه جمع‌آوری نمونه ادرار ۱۲ و ۲۴ ساعته
- نکات قبل از جمع‌آوری: قبل از شروع جمع‌آوری ادرار، باید از خوردن غذاها و داروهایی که ممکن است بر نتایج تاثیر بگذارند، خودداری شود.
- روش جمع‌آوری: تمامی ادرار طی ۲۴ ساعت در یک ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌شود.
جمع‌بندی
آزمایش آنالیز ادرار یکی از آزمایش‌های پرکاربرد و مهم برای تشخیص بیماری‌های مختلف است. آزمایشگاه سلامت شهر قدس با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کارشناسان مجرب، نتایج دقیقی از این آزمایش به بیماران ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره و انجام این آزمایش می‌توانید با ما تماس بگیرید یا به وب‌سایت آزمایشگاه سلامت مراجعه کنید.
