این نوع نمونهگیری به دلیل سهولت جابجایی و عدم نیاز به امکانات خاص مورد توجه قرار گرفته است.
محل مناسب نمونهگیری در نوزاد قسمت پهلویی کف پا، مویرگهای مختلف یا وریدهای معمول خونگیری است، محل نمونهگیری در نوزاد را با ماساژ دادن یا قرار دادن حوله گرم میکنیم، با الکل محل مورد نظر را ضدعفونی کرده و اندکی صبر میکنیم تا محل خشک شود، سپس با لنست محل را سوراخ میکنیم، قطرۀ اول خون با گاز استریل پاک میشود و اجازه میدهیم تا قطره خون بزرگی تشکیل شود، به آهستگی اولین دایره روی کاغذ را با قطره خون تماس دهید تا خون جذب کاغذ شده و تمام سطح دایره را پر کند و به همین ترتیب چند دایره دیگر را اعمال کنید تا خونگیری کامل شود. اگر با سرنگ از مویرگ یا ورید خونگیری انجام شده است با سرسوزن یک قطره خون روی کاغذ وسط دایره میریزیم تا سطح دایره کاملاً پر شود.
کاغذهای خونگیری شده حدود 2-3 ساعت در محل خشک و کاملاً دور از نور خشک میشود.
جهت انجام آزمایش IGRA بیمار نیاز به ناشتا بودن ندارد.
جهت انجام نمونه گیری چهار لوله مخصوص (QFT) به نام های Nil tube با درب رنگی خاکستری، TB antigen tube1 با درب رنگی سبز ،Mitogen tube 2 بادرب رنگی بنفش ، TB antigen tube با درب رنگی زرد آماده شده است، اگر از سیستم ونوجکت استفاده می کنید خون از درون رگ تا خط سیاه روی لوله جاری خواهد شد( دقیقا یک میلی لیتر) و اگر از سیستم خونگیری سرنگ استفاده می شود تا خط سیاه خون به هر لوله اضافه کنید( دقیقا یک میلی لیتر)، سپس بلافاصله نمونه با وارونه کردن مخلوط شود ( حداقل ده بار با وارونه کردن )، اگر لوله مخصوص نمونه گیری (QFT) در دسترس نبود ml 5 خون هپارینه لیتیم تهیه شده که نگهداری وانتقال در دمای 5± 22 درجه سانتیگراد و تا 16 ساعت میبایست به لوله های QFT منتقل شود. اگر امکان انتقال لوله های نمونه گیری شده QFT به دمای 37 درجه وجود ندارد لوله ها تا 16 ساعت در دمای 5±22 پایدار است.
لوله های خونگیری شده به دمای 37 درجه سانتیگراد منتقل شده وبه مدت 16-24 ساعت نگهداری شود، سپس لوله ها به مدت 15 دقیقه در دور 2000-3000 RCF سانتریفوژ شود (اگر پلاسما خوب جدا نشد مجدداً در دور بالاتر سانتریفوژ تکرار گردد). پلاسمای بدست آمده 28 روز در دمای 2-8 درجه سانتیگراد وحداقل سه ماه در دمای 20- درجه سانتیگراد پایدار است.
توجه فرمایید که هنگام جداسازی پلاسما رنگ درب لوله اصلی روی لوله جداشده مشخص شود.
مایع نمونه گیری شده را درون ظرف نمونه با سر و ته کردن یا مخلوط کردن یکنواخت میکنیم. اگر حجم مایع کمتر از 5 میلیلیتر باشد جمع حجم آن اتانول 70% اضافه کرده و خوب مخلوط میکنیم و اگر بیشتر از 5 میلیلیتر باشد، دو میلیلیتر از نمونه را با دو میلیلیتر اتانول 70% (به مقدار مساوی) داخل لوله آزمایش مخلوط کرده و سانتریفوژ میکنیم (برای مایعات رقیق مثل ادرار، مایع نخاعی و… 15 دقیقه دور 3000rpm و برای مایعات غلیظ 10 دقیقه در همان دور مناسب است).
از رسوب انتهای لوله حداقل 3 عدد لام گستره نازک (بیضی شکل) تهیه و در هوای اتاق خشک شود (فیکساتیو نیاز ندارد). روی هر لام نام بیمار، تاریخ تهیه و نوبت نمونه را قید فرمایید.
در ضمن میتوانید لامهای تهیه شده برای چند نوبت نمونه را در یک نوبت ارسال فرمایید. مدت زمان ماندگاری لامها در دمای اتاق حداقل یک ماه است.
چنانچه دسترسی به سانتریفوژ کردن و تهیۀ لام ندارید میتوانید با همان شرایط گفته شده الکل 70% اضافه کرده و پس از مخلوط کردن در دمای یخچال (2-8 درجه سانتیگراد) نگهداری کنید تا در اولین فرصت تهیۀ لام صورت گیرد یا در نهایت در شرایط یخچالی ارسال گردد.
مدت زمان نگهداری مایعات در دمای محیط برای مایع نخاع حداکثر یک ساعت و سایر مایعات حداکثر سه ساعت است و در دمای یخچالی به جز مایع نخاعی بقیه مایعات حداکثر 24 ساعت پایداری دارند.
مدت زمان نگهداری مایعات بعد از اضافه کردن الکل 70% حداکثر دو روز در دمای یخچال است.
انجام این آزمایش از هفته دهم بارداری به بعد کاربرد دارد
الف- تکمیل کردن فرمهای لازم:
1- یک برگ فرم اطلاعات بیمار که به دقت تمام موارد ثبت شده و در صورت امکان یک کپی از آخرین نتیجۀ سونوگرافی و جواب تست دابل مارکر، تریپل مارکر یا کواد مارکر ضمیمه فرم گردد.
2- دو برگ فرم رضایتنامه یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان انگلیسی که هر دو برگ توسط بیمار (مادر) میبایست امضا شده و ضمیمه گردد.
ب- نمونهگیری:
آزمایش نیاز به ناشتا بودن ندارد و بیمار میبایست به اندازه نیاز غذا و نوشیدنی میل کند.
داخل جعبهای که برای شما ارسال شده دو عدد لوله موجود است؛ روی هر دو لوله برچسب آزمایشگاه خودتان را بچسبانید و در هر لوله حدود 8-10 میلیلیتر خونگیری کرده و با سر و ته کردن (10 بار) خون با ضد انعقاد داخل لوله مخلوط شود و مثل شرایط اولیه بستهبندی نمایید. این لولهها در دمای اتاق نگهداری و حداکثر در مدت 48 ساعت به آزمایشگاه نور ارسال شود.
بیمار برای انجام این آزمایش میبایست موارد زیر را رعایت نماید:
1- حداقل 6 ساعت ناشتا باشید.
2- به مدت چهار هفته هیچ آنتی بیوتیکی مصرف نکرده باشید.
3- حداقل یک هفته از داروهای بلوک کنندۀ گیرندۀ H2 (فاموتیدین، سایمتدین، نیزاتیدین، رانیتیدین و…) و مهار کنندۀ پمپ پروتون (امپرازول، آسپیرین، پنتاپرازول و…) استفاده نکرده باشید.
با رعایت شرایط ذکر شده، ابتدا بیمار یک عدد کپسول اوره کربن 14 را به همراه 50 میلیلیتر آب میل میکند، 10-15 دقیقه صبر میکنیم، سپس کارت تنفسی را از پوشش پلاستیکی خارج نموده و پولکهای لبه ورودی کارت را با دست فشار دهید تا دهانه ورودی باز شود و بیمار بازدم خود را داخل کارت تخلیه کند (حدود 5-10 دقیقه). روی کارت یک لکه با رنگ نارنجی وجود دارد که در صورت تخلیه صحیح بازدم رنگ آن زرد خواهد شد.
روی کارت نمونهگیری شده مشخصات بیمار و زمان نمونهگیری را یاداشت کرده، داخل پاکت کاغذی قرار داده و برای آزمایشگاه ارسال فرمایید.
پایداری کارت نمونهگیری شده، داخل پاکت کاغذی حداکثر یک هفته است.
شرایط صحیح نمونهگیری و ارسال نمونهها، تاثیر بسزائی در نتایج قابل قبول آزمایش دارد. زمانی که نمونه ارسال شده، فاقد شرایط کافی و لازم باشد، یعنی نمونههای بدون نام، حجم کم، ارسال نمونه درظروف نامناسب با درپوش نامناسب، بستهبندی غیراصولی و یا مسائل کیفی نمونه(همولیز و لیپمیک و..) همه و همه منجر به تجدید نمونه بیمار، تکرار آزمایش و مهمتر از همه تاخیر در تشخیص و درمان بیماری را باعث میگردد.
بنابراین توصیه میشود:
• لوله و ظروف ترجیحا ً پلاستیکی با درپوش محکم و مناسب بدون نشت نمونه و در برابر ضربه مقاوم باشد.
• نمونههائی که برای سلامتی خطرناک هستند و بیماریزا مانند کشتهای بروسلا،باسیل، سل و انواع ویروسها باید درون ظرف مخصوص دیگری قرار گیرند. تا از نظر استحکام و جلوگیری از نشت مایعات مطمئن باشد.
• نمونههای عفونی با برچسب از بقیه نمونهها قابل تفکیک باشد.
• فرم درخواست آزمایش با مشخصات کامل بیمار(نام،نام خانوادگی،سن بیمار،جنس بیمار،شماره پذیرش،نوع آزمایش مورد نظر)بصورت خوانا تکمیل شودو سپس درون محافظ قرار دهید.
• برای آزمایشهائی که نیاز به فرم مخصوص دارند، مانند: آزمایش سلامت جنین و آزمایشهای داروئی و سم شناسی و.. تمامی اطلاعات خواسته شده تکمیل گردد، فرم به برگه درخواست الصاق گردد.(فرمها درقسمت منوی آزمایشگاههای همکار- زیر منوی پرسشنامه ، می باشند.)
• لامهای ارسالی جهت حفاظت از شکستگی و آسیب حتماً درون جعبههای کوچک مخصوص لام قرار داده شود.
• نمونههای سنگ در ظروف مناسب سنگ با درپوش مناسب و برچسب مناسب ارسال گردد.
• روی لوله و ظروف تمامی نمونهها برچسب نام و نامخانوادگی بیمار به همراه نوع نمونه (سرم-پلاسما EDTA- پلاسما سیتراته یا هپارینه-CSF و….) بطور خوانا حتماً قید گردد.
• نمونههایی که میبایست منجمد باشند از ذوب و انجماد مجدد خودداری شود.
• نمونهها از نظر کیفی و کمی بررسی شود و نمونه همولیز و ایکتریک و آلوده و حجم ناکافی برای جلوگیری از اتلاف وقت و تأخیر در جوابدهی ارسال نگردد.
• نمونه حاوی هر ضد انعقاد به جز EDTA/ بافتهای همراه فرمالین و سواپهای چوبی بدون ترانسپورت جهت PCRمناسب نمیباشند.
حداکثر زمان جداسازی از لحاظ نمونه گیری 1ساعت میباشد، برای موارد جداسازی سریع این زمان 20دقیقه میباشد .
نمونهها را درون یک بستهبندی مناسب از نظر رعایت زنجیره سرد (کلمن) قرار دهید.سپس کیسههای یخ (قبلاً در فریزر قرار دهید تا کاملاً منجمد شود) را در اطراف نمونهها قرار دهید. لیست برگه درخواست به همراه فرمهای مربوطه درون محافظ گذاشته، سپس در فرورفتگی داخل درب کلمن قرار دهید. آدرس و مشخصات خودتان (آزمایشگاه فرستنده) را بر روی سطح خارجی کلمن الصاق کنید. رعایت موارد فوق کمک میکند تا نمونهها در شرایط یخچالی مناسب (رعایت زنجیره سرد) حمل و ارسال گردد.
شرایط نامناسب و غیر مقبول
1- نمونههای بدون نام 2- بدون برگه درخواست 3- ناهمخوانی نام روی نمونه و برگه درخواست 4- عدم رعایت شرایط صحیح نمونهگیری 6- عدم رعایت زنجیره سرد در زمان نمونهگیری ونیز زمان حمل و نقل 7- حجم ناکافی نمونه 8- عدم وجود اطلاعات و سابقه در مورد برخی از آزمایشها (مثلاً درخواست Hb بدون ارسال لام و جواب اندکسها) 9- نمونههای نشت کرده و شکسته شده 10- ارسال نمونه با بستهبندی نامناسب 11- برگه درخواست آلوده با خون و یا سایر آلایندهها
(خارج از آزمایشگاه – برای بیماران بستری و مکانهائی که امکان انجام سانتریفوژ را ندارند.)
شامل PT , PTT , Fibrinogen , FDP , D.dimer , Protein C , Protein S , APCR (Leiden factor ) , Anti Thrombin III ,Factor II ,V, VII , …
1- نمونه حتماً در لولههای مخصوص آزمایشگاه ، که در اختیار شما قرار داده شده گرفته شود.
2- نمونه میبایست از دستی که به سرم ، انژیوکت هپارینه متصل نمیباشد، جمع آوری گردد.
3- پس از نمونهگیری لوله مورد نظر چند بار با وارونه کردن آرام مخلوط گردد. ( حدود یک دقیقه)
4- به محض نمونهگیری ، نمونه باید دور از گرما و یا سرما ، در دمای 25 – 15 درجه سانتی گراد به آزمایشگاه فرستاده شود.
خواهشمند است جهت انجام بهتر و اصولیتر تست الکتروفورز هموگلوبین نکات زیر را رعایت فرمائید:
• ترتیبی اتخاذ گردد که روزی که قرار است نمونهها را به آزمایشگاه نور بفرستید، بیماران نمونه گیری شوند.
• حجم نمونهها کمتر از 2.5 سیسی نباشد.
• بلافاصله پس از نمونهگیری ، لام خون محیطی ، شمارش گلبولی و اندکسهای RBC را تهیه نموده و همراه نمونه خون ارسال فرمائید.
• دقت فرمائید که بر اساس اصول بسته بندی و ارسال نمونه که توسط آزمایشگاه نور قبلاً خدمتتان ارسال شده است ، اقدام به ارسال نمونه فرمائید.
• از ارسال نمونههای لیز ، حجم کمتر از 2.5 سیسی و یا کهنه خودداری فرمائید.
پس از خونگیری ( سرنگ یا سیستم Venoject) درون لوله ساده یا لوله ژل دار ( اگر از سرنگ استفاده میشود سر سوزن خارج شده و خون به آرامی از کناره داخلی لوله اضافه شود) حداقل 15 دقیقه و حداکثر 30 دقیقه ( با توجه به نوع آزمایش مورد درخواست شاید زمان کمتر نیاز باشد و شاید تا دو ساعت هم فرصت داشته باشیم ) دردمای محیط ( 25-15 درجه سانتی گراد ) بماند و سپس در دور 2500-3000 rpm به مدت 15-10 دقیقه سانتریفوژ شود ( شاید برای برخی آزمایشهای سانتریفوژ یخچالدار نیاز باشد ) سرم جدا شده و برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال نمونه اقدام گردد. شاید با توجه به نوع آزمایش نیاز داشته باشیم لوله و سایر امکانات سرد و گرم استفاده شود.
بهترین نمونه ادرارراندوم جهت انجام آزمایشها، نمونهای است که بیماراول صبح پس از بیدار شدن ازخواب اخذ نماید و اگر در طول روز مجبور به نمونهگیری ادرار رندوم باشد بهتر است حداقل چند ساعت ازآخرین انجام ادرار گذشته باشد و در این فاصله هم در حد معمول از مایعات استفاده گردد.
مشخصات ثبت شده برروی برچسب ظرف نمونهگیری را کنترل نمائید تا صحیح باشد.
روز و زمانی را جهت جمع آوری ادرار12ساعته انتخاب فرمائید که حدالامکان در منزل یا جای ثابتی باشید واز فعالیتهای فیزیکی شدید ( دویدن، استرس، محرومیت از غذا، ورزشهای سنگین و…) خودداری نمائید.
خوردن وآشامیدن خود را در شرایط متعادل نگه دارید، یعنی از چند روز قبل از غذای معمول وآب به اندازه کافی استفاده نمائید. ادرار را درظرفی که آزمایشگاه در اختیار شما می گذارد، جمع آوری نمائید. اگر مایع یا پودری درون ظرف جمع آوری ادرار 12ساعته ریخته شده، آن را دور نریزید.
چنانچه نیاز بود از چند روز قبل، ازخوردن برخی غذاها مثل چای، قهوه، کاکائو، وانیل و شکلات، داروهایی مثل کافئین، اپی نفرین، لوودوپا، لیتیم، نیتروگلیسیرین، کلونیدین، ایمی پرامین، ماده حاجب رادیوگرافی یددار و… خودداری نمائید.
روز و زمانی را که به عنوان روز جمع آوری ادرار12ساعته انتخاب میکنید از یک مبدا زمانی مثلاً 8 صبح شروع نمائید که ابتدا ادرار خود را کاملاً بیرون تخلیه کرده واز آن لحظه جمعآوری ادرار درون ظرف را شروع نمائید و تا 12ساعت بعد، یعنی 8 شب یا از 8 شب تا 8 صبح تمام ادرار را درون ظرفی که در اختیارتان قرار داده شده است خالی کنید، لازم است ظرف ادرار 12ساعته در زمان جمعآوری در محل تاریک و خنک نگهداری شود ودر اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل گردد.
مشخصات ثبت شده برروی برچسب ظرف نمونه گیری را کنترل نمائید تا صحیح باشد.
روزی را جهت جمع آوری ادرار 24 ساعته انتخاب فرمائید که حدالامکان در منزل یا جای ثابتی باشید واز فعالیت های فیزیکی شدید ( دویدن، استرس، محرومیت از غذا، ورزش های سنگین و…) خودداری نمائید.
خوردن وآشامیدن خود رادر شرایط متعادل نگهدارید ،یعنی از چند روز قبل از غذای معمول و آب به اندازه کافی استفاده نمائید. ادرار را درظرفی که آزمایشگاه در اختیار شما می گذارد، جمع آوری نمائید. اگر مایع یا پودری درون ظرف جمع آوری ادرار 24 ساعته ریخته شده، آن را دور نریزید.
چنانچه می بایست آزمایشVMA، متانفرین و نورمتانفرین انجام دهید از چند روز قبل، ازخوردن برخی غذاها مثل چای، قهوه، کاکائو، وانیل وشکلات ،داروهایی مثل کافئین،اپی نفرین، لوودوپا، لیتیم، نیتروگلیسیرین، کلونیدین، ایمی پرامین،ماده حاجب رادیوگرافی ید دار و… خودداری نمائید .
روزی را که به عنوان روز جمع آوری ادرار 24 ساعته انتخاب می کنید از یک مبدا زمانی مثلاً 8 صبح شروع نمائید که ابتدا ادرار خود را کاملاً بیرون تخلیه کرده واز آن لحظه جمع آوری ادرار درون ظرف را شروع نمائید وتا 24 ساعت بعد، یعنی 8 صبح روز بعد تمام ادرار را درون ظرفی که در اختیارتان قرار داده شده است خالی کنید،لازم است ظرف ادرار 24 ساعته در زمان جمع آوری در محل تاریک و خنک نگهداری شود ودر اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل گردد.
پس ازخونگیری(سرنگ یا سیستم venoject ) درون لوله ساده یا ژلدار (اگرازسرنگ استفاده میشود سرسوزن خارج شده وخون بهآرامی از کناره داخلی اضافه شود.) سپس جهت انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال اقدام گردد.
پس ازخونگیری ( سرنگ venojec ) درون لوله هپاریندار اگرازسرنگ استفاده میشود سرسوزن خارج شده و خون بهآرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود حدود 3-5دقیقه بهآرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.
Heparin 15 IU / 1 ml WB
درون یک ارلن 50 تا 100 میلی لیتر چند عدد پرل شیشهای یا (سوزن ته گرد خم شده) انداخته و حدود 10 میلی لیتر خون ( با خارج کردن سوزن از سر سرنگ ) از دیواره ارلن اضافه کرده و پس از مخلوط کردن با پرلها حدود 20 تا 30 دقیقه روی روتاتور با دور 130 تا 140 در دقیقه چرخانده یا حدود 20 تا 25 دقیقه حرکت 8 روی سطح صاف برای ارلن انجام میشود وبدین ترتیب فیبرین دور پرلها جمع شده و خون آزاد میشود که جهت انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال اقدام گردد.
پس از خونگیری ( سرنگ یا venoject ) درون لوله EDTA دار ( اگرازسرنگ استفاده میشود سرسوزن خارج شده وخون بهآرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود) حدود 5-3 دقیقه بهآرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.
(1.5-2.0 mg K2 EDTA) / (1 ml WB)
پس از خونگیری (سرنگ یا سیستم venoject درون لوله سیترات سدیم دار اگر از سرنگ استفاده میشود سرسوزن خارج شده و خون بهآرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود) حدود 3 – 5 دقیقه به آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.
پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم venoject ) درون لوله EDTA دار ( اگرازسرنگ استفاده میشود سر سوزن خارج شده وخون بهآرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود ) حدود3-5 دقیقه بهآرامی مخلوط شود و حداکثر10دقیقه با دور 3000 – 3500 rpm بهمدت 10 تا15 دقیقه سانتریفوژ گردد ( شاید نیازبه سانتریفوژ یخچالدار باشد و یا با توجه به نوع آزمایش میبایست بلافاصله سانتریفوژ انجام شود)، بلافاصله پلاسما برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال جداسازی شود.
1.5 – 2 mg K2 EDTA / 1 ml WB
پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم venoject )درون لوله تری سدیم سیترات 1.0 مولار ( اگرسرنگ استفاده میشود سرسوزن خارج شده و خون به آرامی ازکناره داخلی اضافه شود) حدود 3-5 دقیقه بهآرامی مخلوط شود وحداکثرتا 10دقیقه ( شاید با توجه به نوع آزمایش بلافاصله سانتریفوژانجام شود یا شاید نیاز به سانتریفوژ یخچالدارباشد) با دور 3000-3500 به مدت 10-15 دقیقه سانتریفوژ شود، بلافاصله پلاسما برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال جداسازی شود.
9 part WB + 1 part citrate Na
for ESR : 4 part WB + 1 part citrate Na
پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم Venoject ) درون لوله هپاریندار ( اگرازسرنگ استفاده میشود سر سوزن خارج شده وخون بهآرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود ) حدود 3 تا 5 دقیقه بهآرامی مخلوط شود و حداکثرتا 10 دقیقه( شاید نیاز به سانتریفوژ یخچالدار باشد و یا با توجه به نوع آزمایش میبایست بلافاصله سانتریفوژ انجام شود ) دور سانتریفوژ 3000 – 3500 rpm به مدت 10-15 دقیقه توصیه شده است ( شاید با توجه به نوع آزمایش تغییرکند ) و بلافاصله پلاسما جدا شده و جهت انجام آزمایش، نگهداری انتقال نمونه اقدام گردد.
Heparin 15 IU / 1 ml WB
بیمار میبایست 48 ساعت قبل از نمونهگیری موارد زیر را رعایت کند :
• عدم استفاده از تامپون
• عدم استفاده از فوم ، ژل، کرم یا پماد واژینال و بتادین
• قرار نداشتن بیمار خانم در دوره پریود ماهانه
• مقاربت جنسی نداشته باشد.
• عدم استفاده از دوش واژینال برای بیمار خانم